Herkesin aklına gelen “dalga enerjisi ile elektrik üretimi olur mu?” sorusuna yanıt olarak, Yenilenebilir Enerji kaynaklarına yeni bir soluk getiren dalga enerjisi; temel dalga hareketinin çalışma prensibine bağlı olarak kullanılabiliyor
İlk olarak dünyanın yaklaşık 3/4’ünü kaplayan denizlerde meydana gelen dalga hareketi, yönü farketmeksizin bir rüzgarla karşılaşınca veya oluşan herhangi bir sismik olay (deprem vb.) yüzünden meydana geliyor. Bu tür durumlar ile ortaya çıkan, enerji elde edilebilecek kadar büyük dalgalar, sadece okyanuslarda oluştuğundan dolayı, dalga enersinin aktif ve verimli kullanımı genelde okyanus kıyısı şehirlerde gözlemlenmekte.
Dalga enerjisini kullanma fikri, ilk olarak Pierre-Simon Girard tarafından 1799 yılında gündeme geliyor. Sonradan, 1940 yılında Yoshio Masuda ile başlayan modern dalga enerjisi adı altında çeşitli bilim adamları tarafından, bu enerjinin nasıl kullanılabileceği araştırılsa da ilk başlarda bir çözüme ulaştırılamadığından, bu arayışın uzun yıllar sürdüğünü gözlemliyoruz. 1963 yılından sonra Profesör Stephen Hugh Salter tarafından, Edinburgh Ördeği olarak da adlandırılan; dünyanın ilk çok yönlü dalga tankının icadıyla popüler hale gelmiştir.
Peki bu enerji nasıl elektriğe dönüşüyor?
Elektrik üretmek için dalgaların enerjisini kullanan bu teknoloji, dalgaların dikey hareketini kullanır. Su yüzeyine, dalgaların dikey hareketiyle ortaya çıkan mekanik enerjiyi yakalayan ve bunların enerjisini elektrik enerjisine çeviren aygıtlar kullanır. Hugh Salter’in icadından yıllar sonra üretilmeye başlayan bu cihazlar: Kıyı şeridi cihazları, kıyıya yakın cihazlar ve açık deniz cihazları olmak üzere 3’e ayrılır.
Kıyı şeridi cihazları, sahil kenarında gömülü bir şekilde ya da sabitlenmiş bir biçimde bulunur. Böylece hem belirli zamanlarda suyla temas eder hem de dışarıda kalır. Kıyıya yakın cihazlar, 20 metre su derinliğinde bulunur ve dalga enerjisini, dalganın doğrudan kırıldığı yerden alır. Açık deniz cihazları, kıyıya en uzak olanlardır. Bu sayede, derinlerde olan yüksek enerjili dalgalardan fayda sağlanabilir. Açık deniz cihazları, suyla tamamen temas eden cihazlardır ve bir dalga hareketinin kinetik enerjisini absorbe etmek için jeneratör kullanarak her hareketi elektrik enerjisine dönüştüren cihazlardır.
Dalgaların enerjisini kullanarak elektrik enerjisi elde etme projeleri, günümüzde henüz yaygınlaşmadığından, hâlâ birçok şirket tarafından bu konuyla ilgili projeler test programında devam etmektedir. Bol ve yenilenebilir bir enerji kaynağı olmasına rağmen, dalgaların sıklığına ve şiddetine bağlı olarak üretilen enerji miktarı değişmesi ve dalga enerjisi projelerinin yüksek maliyetli olması, bu projelerdeki gelişim sürecini yavaşlatmakta ve bütçesi düşük ülkeleri bu projeden uzak tutmakta.
Bu maliyete rağmen dünyada son yıllarda baş gösteren enerji krizi, dalga enerjisi ile çözülebilecek seviyede. Dünyanın dörtte üçünün sularla kaplı olması, bu projelerin yapılabilmesi için bir avantajdır. Günümüzde dalga enerjisi ile denizlerde oluşan gelgit karıştırılır. Gelgit durumu, dalga boyundan farklı bir olaydır. Doğal kaynaklara ve doğanın yapısına zarar verilmeden inşa edilen istasyonlar ile enerji tasarrufu maksimum düzeylere taşınır. Dalga enerjisini kullanan ülkeler arasında belli başlı olanları,
- İngiltere -Orkney Dalga Enerjisi İstasyonu
- Portekiz -Agucadoura Dalga Tarlası
- İngiltere –İslay Limpet
- İspanya –Mitruki Breakwater Dalga Tarlası
- Amerika -Azura Dalga Enerji İstasyonu
- İsrail -SDE Deniz Dalgası Güç İstasyonu
Yenilenebilir Enerji dünyasının nabzını tututtuğumuz kategorimizdeki yazılarımızı buradan okuyabilirsiniz.
Oğuzhan Başdaş tarafından yazıldı.
Kaynaklar:
https://www.eia.gov/energyexplained/hydropower/wave-power.php
https://www.conserve-energy-future.com/waveenergy.php
https://www.alternative-energy-tutorials.com/wave-energy/wave-energy.html#:~:text=Wave%20power%20converts%20the%20periodic,mechanical%20energy%20into%20electrical%20power.