Özellikle jenaratör- şebeke uygulamalarında kullanılan ve faz çakışmasının önüne geçmek için elektriksel ve mekanik kilitleme yöntemleri hayati öneme sahiptir.
Enversör sistemlerde iki kaynağın aynı anda hattı beslemesi faz çakışmasını meydana getirmekte ve beraberinde büyük arızaları sebep olmaktadır. Dolayısıyla faz çakışması enversör sistemlerde istenmeyen bir durumdur. Faz çakışmasının önüne geçmek için elektriksel ve mekanik kilitleme yöntemleri kullanılmaktadır.
Elektriksel Kilitleme
Elektriksel kilitleme enversör sistemlerde kullanılan yükü besleyen devre elemanlarının aynı anda devreye girmesini engellemek için oluşturulan elektriksel bir kumanda devresidir. Elektriksel kilitleme devre kesiciler ve kontaktörler ile yapılan enversör sistemlerde yapılabilmektedir. Devre kesiciler ile yapılan yapılan enversör sistemlerde elektriksel kilitleme için açtırma bobinleri ve kapama bobinleri yanında diğer kumanda devresi elemanları kullanılır. Kontaktörler ile yapılan enversör sistemlerde ise elektriksel kilitleme için kontaktör üzerinde bulunan yardımcı kontaklar kullanılır.
Aşağıda kontaktörler ile yapılan basit bir elektriksel kilitleme devresi bulunmaktadır.
Şekildeki kumanda devresi iki kontaktörlü enversör sistemin kumanda devresidir. Sistemde kullanılan I ve G kontaktörleri , birbirlerinin NC kontakları ( Şekil B ) ile elektriksel olarak kitlenmişlerdir. Yani I kontaktörü devre iken , G kontaktörünün önündeki I kontaktörünün NC kontağı açık olacağı için , G kontaktörü devreye giremeyecektir.
Sadece elektriksel olarak kitlenen bir enversör sistem tam güvenli değildir. Çünkü elektriksel kilitlemede kullanılan açtırma bobini , kapama bobini ya da kontaktör NC kontağı gibi bişelenlerde arıza meydana gelebilir. Ve akabinde elektriksel kilitleme işlevini yitirebilir. Ve faz çakışması yaşanabilir. Yaşanabilecek bu tür problemlerin önüne geçmek için sistem ayrıca mekanik olarak kitlenir.
Mekanik Kilitleme
Mekanik kilitleme enversör sistemlerde kullanılan yükü besleyen devre elemanlarının aynı anda devreye girmesini engellemek için oluşturulan tamamen mekanik hiçbir elektriksel aksanı olmayan kontaktör aksesuarıdır. Elektriksel kilitleme herhangi bir elektriksel hata ya da başka bir sebepten dolayı devre dışı kalabilir. Bu tarz durumlara karşı mekanik kilit enversör sistemin güvenliğini artırır. Elektriksel kilitlemede herhangi bir sebepten dolayı problem meydana gelirse, mekanik kilitten dolayı iki kontaktör aynı anda devreye giremez ve faz çakışması yaşanmaz. Çalışma prensibi kontaktörlerden biri devrede iken mekanik kilit diğer kontaktöre mekanik olarak baskı uygular ve devreye girmesini engeller
Aşağıda enversör sistemlerde kullanılan birbirine mekanik olarak bağlanmış iki adet kontaktör bulunmaktadır.
Mekaniksel ve elektriksel kilitleme uygulamalarının en yaygın kullanım alanı olan şebeke-jeneratör devre diyagramı aşağıdaki görselde aktarılmıştır.
Kaynak
Electrical Technology | All About Electrical & Electronics Engineering