Elektrik dağıtım şebekelerinde olmazsa olmazlardan olan Prefabrik Trafo Merkezleri'ni; sahada kullanılan adıyla Monoblok Köşk'leri sizin için inceledik.
Klasik örme veya betonarme binalara alternatif olarak dizayn edilen bu yapılar, klasik örme trafo binalarının handikapları olan; işçilik-malzeme kalitesini standarta bindirememe, genişletememe, inşaa edildiği yerden ancak yıkılmak suretiyle kaldırılabilme gibi durumlara sahip değillerdir. Üstelik klasik (DAPT, MOD TİP) tip binalar her hava şartında da yapılamaz. İşte tüm bu durumlar prefabrik beton köşk trafo merkezleri ile aşılabilmektedir.
Prefabrik Trafo Merkezleri, henelde beton bir muhafazadan oluşmaktadır. 36 kV'a kadar olan (17, 31.5, 33 kV vb.) sistemler için dizayn edilmiştir. Operatör ve işletme güvenliği için bir çok teste tabii tutulduktan sonra seri üretime başlanır. Bu merkezlerin adı beton köşk olarak daha sık kullanılır.
Bu merkezler içine gaz izoleli veya hava izoleli modüler hücrelerden gerekli ise metal clad hücrelerden meydana getirilen birleşik tertipler monte edilerek Dağıtım Merkezi; veya trafolar da eklenerek Trafo-Dağıtım Merkezi olarak kullanılır.
Bu merkezler enine ve boyuna genişlemeye müsait modüler yapıdadır. Yer üstü veya yer altında tesis edilecek şekilde dizayn edilmiştir.
Beton köşklerin nakliyesi -trafo varsa eğer- emniyet açısından trafosuz olarak gerçekleştirilir. Trafonun teker aksına göre ayarlanabilir ray bulunan trafo bölümüne kapısından giriş çıkış sağlayacak 2500 kVA'ya kadar trafo yerleştirilebilir. Çok hücreli istasyonlar için uygun çözüm de budur aslında tipleşmiş beton ve demir projeleri ile işçilik hataları da ortadan kaldırılır.
Uygun modüler hücreler, AG Pano ve güç trafosu ile donatılmış bu merkezler kalıcı trafo-dağıtım merkezi özelliğindedir. Yüksek elektriksel ve mekaniksel dayanıma sahiptirler ve mekaniksel-elektriksel kilitlemelidirler.
Monoblok tipte olan prefabrik trafo merkezleri elektrik şebekesinin dağıtımında, endüstriyel OG merkezlerinde, rüzgar ve güneş enerjisi santrallerinde; otel, AVM, ofis binaları, iş merkezleri, havalimanları gibi yoğun olarak elektrik tüketilen yerlerde kullanılır. Çeşitli boyutlarda ihtiyaca göre hazırlanmış olan bu merkezlerde, genellikle köşkün 3 ana giriş kısmı bulunur: Modüler Hücre kısmı, AG Pano Kısmı ve Trafo kısmı. Bu üç kısmın da ayrı ayrı girişleri bulunur. Büyüklüğüne göre değişen Modüler Hücre kısmı kimi zaman bir koridor boşluğuna sahip olur kimi zaman da kapı açıldığında direkt olarak karşımıza çıkar. AG kısmı da dışarıdan müdahale edilecek şekilde olup, hemen kapak arkasındadır.
Kullaılan modüler hücreler gaz veya hava yalıtımlı olabilir. Kesicili veya yük ayırıcılı olsun gaz izoleli (GIS) hücreler 75 cm. genişliğindedir. Hava izolasyonlu SF6 gazlı yük ayırıcılı hücreler 75 cm.; kesicili hücreler ise 100 cm. genişliğindedir. Metal Clad hücreler ise 175 cm. genişlikte 220 cm. derinlikte ölçülere sahiptir.
Monoblok beton köşkler, aydınlatma ile topraklama sistemi ve koruma röleleri tamalanmış halde sevk edilir ve ekstra bir işleme gerek kalmadan montaj edilir. Tek yapılması gereken TEDAŞ şartnamelerine uygun olarak zeminin hazırlanması ve konumlandırılmasıdır.
Kaynaklar: